Идиш

2. Отрицательный артикль

И в немецком, и в идише существует отрицательный артикль: немецкое kein, идиш קיין кейн. Но вот парадигма его изменения и употребления в двух языках сильно различается.

Во-первых, немецкий kein склоняется (в точности как ein, только в отличие от ein , у kein есть еще и множественное число: Им. keine, Род. keiner, Дат. keinen, Вин. keine), в то время как в идише קיין кейн не изменяется никогда.

То, что идиш похож на немецкий, известно, наверное, каждому. То, что идиш отличается от немецкого, известно (по моему личному впечатлению) меньшему количеству людей. А вот в чем идиш отличается от немецкого - на эту тему мне не попадалось вообще ничего. Между тем, это совсем небезынтересный вопрос, как в теоретическом плане, так и с чисто практической точки зрения. Мне, например, в свое время учебник немецкой грамматики очень помог понять грамматику идиша. И даже сегодня, когда евреи перестали быть "запретным народом" в русскоговорящем социуме, учебник немецкого найти во много раз проще, чем учебник идиша. Тем более, что учебников немецкого издается великое множество на все вкусы, а вот учебник идиша на русском языке существует всего один ("Самоучитель языка идиш" С. Сандлера).

א ייִד זעט א מענטש וואָס פארקויפט א פּאָפּוגיַי. ער פרעגט באם פארקויפער:
- וויפל קאָסטעט דאָס דאָזיקע פייגל?
- פינף טויזנט, - ענטפערט דער פארקויפער.
- פינף טויזנט פאר א געפארבטע הען? - דערשטוינט זיך דער ייִד.
- דאָס איז ניט קיין פּאָשעטער פּאָפּוגיַי, - דערקלערט דער פארקויפער, - ער קען רעדן אף א סך שפּראכן.
- עס קען ניט זיין.
- אז פרעג בא אים אליין.
דער ייִד פרעגט באם פּאָפּוגיָי: - Do you speak English?
Yes, I do, - ענטפערט דער פּאָפּוגיָי.
?Parlez vous Français - פרעגט דער ייִד.
Oui, je parle, - ענטפערט דער פּאָפּוגיָי.
?Sprechen Sie Deutsch - פרעגט דער ייִד.
Ja, sprache ich, - ענטפערט דער פּאָפּוגיָי.
צי איר רעדט אף ייִדיש? - פרעכט דער ייִד.
יאָלד! נאָר גיב א קוק אף מיַין שניַיצער! - ענטפערט דער פּאָפּוגיָי.

эс вилт зих ун эс байст зих
дословно: хочется и кусается (= и хочется, и колется)

עס оно; также формальное подлежащее, которое не переводится (типа английского it в it sounds fine)
װילט זיך хочется: разговорная форма, неправильная с точки зрения грамматики, потому что должно быть װיל, а не װילט, но зато очень употребительная. Инфинитив וועלן זיך хотеться
בײַסט זיך кусается; инфинитив: בײַסן זיך

צוויי ייִדן-קאָנקורענטן האָבן זיך א מאָל געטראָפן אין באן.
- שלוםֹעליכם, רעב דוד.
- עליכם שלום, רעב יצחק.
- וווּהין פאָרט איר, רעב דוד?
- קיין מינסק קויפן ווייץ.
- איך פארשטיי ניט, פארוואָס איר זאָגט מיר א ליגן.
- וואָסיקער ליגן? איך האָב איַיך שוין א סך מאָל געזאָגט א ליגן?
- גייט, גייט, רעב דוד! איך פארשטיי איַיך זייער גוט. איר זאָגט מיר, אז איר פאָרט קיין מינסק נאָך ווייץ, איך זאָל מיינען, אז איר פאָרט קיין ווארשע נאָך מעל. אָבער איך ווייס דאָך, אז איר פאָרט טאקע קיין מינסק נאָך ווייץ. טאָ פארוואָס דארפט איר מיר זאָגן א ליגן?